بررسی عادت های غذایی فصلی خرس قهوه ای سوری (ursus arctos syriacus linnaeus, ۱۷۵۸) در منطقه حفاظت شده البرز مرکزی

محدوده امن منطقه حفاظت شده البرز مرکزی در استان مازندران جمعیت بزرگی از خرس قهوه ای، بزرگترین گوشتخوار ایران را در خود جای داده است. درک و شناخت رژیم غذایی گونه به طور قطع درک بوم شناسی گونه است. بررسی رژیم غذایی اهمیت زیادی در مطالعات تاریخچه زندگی، پراکنش فصلی، انتخاب زیستگاه، رفتار نظام اجتماعی، اندازه جثه و تولید مثل گونه دارد. بزرگترین گوشتخوار ایران رژیم غذایی همه چیز خواری را برگزیده است که اساس آن بر روی گیاهان و میوه هاست. این گونه در ماه های مختلف سال از منابع غذایی متفاوتی استفاده می کند و نوسانات زیادی در رژیم غذایی آنها وجود دارد که بر حسب فراوانی و کیفیت تغییر می کند. از این رو طی خرداد 1385 تا اردیبهشت ماه 1386 مطالعه جامعی در ارتباط با رژیم غذایی این گونه در منطقه مذکور صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که منابع غذایی گیاهی، بخش عمده ای از رژیم غذایی این گونه را در بهار و تابستان دارد و بیشترین فراوانی را در سرگین های بررسی شده دارند. حشرات به ویژه مورچه ها اغلب در نیمه اول تابستان خورده می شوند. ذخیره چربی و اهمیت آن برای دوره خواب زمستانی موجب می شود که هر چه سرما نزدیک می شود، میوه ها به ویژه آنهایی که دارای چربی بالاتری هستند یا تولید چربی بیشتری در بدن خرس ها می کنند، بیشترین فراوانی را در رژیم غذایی خرس ها داشته باشند. هیچ گاه بقایای سُم داران وحشی در سرگین خرس ها یافت نشد. بر این اساس به نظر می رسد که رژیم غذایی این گونه در البرز مرکزی غالبا گیاه خواری است. همچنین هیچ گاه مشاهده مستقیم، سرگین و رد تازه آنها در بازه زمانی اواسط آذر تا اول فروردین مشاهده نشد. همچنین در این دوره بر اساس مصاحبه های صورت گرفته از محیط بانان و مردم محلی هیچ گونه گزارشی مبنی بر مشاهده مستقیم آنها نیز به دست نیامد. بر این اساس، خرس های قهوه ای در البرز مرکزی یک دوره سه تا سه و نیم ماهه را در خواب زمستانی سپری می کنند.